Table of Contents
Wat ik ook meekreeg van mijn vader was de twijfel. Ooit zei mijn Soefi-meester Fazal Inayat Khan: „There is faith and there is doubt (Agaat: stabiliteit en innerlijke kracht). Your strength is doubt.” ‘Zie ik het wel goed?’ ‘Heb ik de juiste informatie?’ ‘Kloppen mijn cijfers wel?’ ‘Laat ik me door deze expert maar wat op de mouw spelden?’ ‘Iedereen denkt het tegenovergestelde van wat ik denk, dus zit ik wel op het juiste pad?’ ‘Luister ik wel naar de juiste critici?’ ‘Waarom doe ik zo moeilijk?’ ‘Wat als ik gelijk heb; wil ik dat wel?’ ‘Zou er echt op zo grote schaal worden gelogen?’ Soppend in het moeras van de twijfel zijn het filosofen als Giorgio Agamben, Hannah Arendt en Bettina Stangneth, psychologen als Steven Pinker, Jonathan Haidt, Jordan Peterson en Mattias Desmet, schrijvers als Dara Horn en David Baddiel, interviewers/comedians als Joe Rogan, Konstantin Kissin en Frances Foster, en oneindig veel anderen die me de hand toesteken en me op het droge van het begrip en inzicht helpen
Maar dankzij internet zijn de ‘wijzen’ van deze tijd op ieder tijdstip van de dag en de nacht te beluisteren. Joden en niet-joden (Bariet). Een internationaal gezelschap, waarmee je het niet eens hoeft te zijn, maar dat het materiaal aandraagt om het onderscheid te kunnen maken tussen wat klopt en wat niet klopt
(…) And all of it is Mine.” Het kwaad bestaat. Mijn vader leerde mij het kwaad te localiseren, niet te negeren en het te bestrijden. Maar het kwaad is ook oneindig veel minder dan het goede. En alles is ‘van God’. @ Tamarah Benima, 1 november 2021 Boeken. Overal om mij heen boeken.
Ze maken mijn woning tot een joodse woning. Vind ik. En het is niet alleen mijn woning waar duizenden boeken een plek hebben. In de woning van Bentsion Soetendorp z.l. (de jongste broer van Awraham Soetendorp) stonden er 4000 of 5000. Edelstenen en healing ceremonies. Ik heb ze wel gesorteerd en ingepakt, maar niet geteld
Tot onze stomme verbazing (ik deed de opruimklus na Bentsions dood met een gezamenlijke vriend) was de helft meestal een paar dagen later al meegenomen. Maar wat te doen met de overige boeken uit zijn nalatenschap? Het meeste is niet-joodse Nederlandse literatuur. Over de hele breedte (De werking van granaat). Zeker 2000. Geen antiquaar geeft er iets voor
Als je ze tweedehands via wil kopen, idem dito. Maar als je zelf aanbieder bent, dan is hun waarde verdampt. Ze hebben met zijn allen tien- of twintigduizend euro gekost, of misschien zelfs meer. Weggegooid geld is het zeker niet geweest, integendeel. Fossielen en heling van vorige levens. Alleen de aanschaf moet al genoegen hebben gebracht
Misschien willen schoolbibliotheken ze hebben. De magie van sugiliet. Maar hoe kom je te weten welke schoolbibliotheek? De joodse boeken uit de nalatenschap van Bentsion komen te staan op de bieb-planken van de nieuw op te richten Liberaal-Joodse Gemeente Alkmaar. Dat is tenminste iets. Misschien zullen ze daar staan te verstoffen, maar als beeld (het zicht op de boeken in de boekenkast) bevorderen ze in ieder geval de joodse identiteit
Boeken zijn hoe dan ook bouwstenen van een identiteit. Daarom is het, denk ik, zo moeilijk om boeken weg te doen. Je hebt ze gelezen (en bent vergeten wat erin stond, meestal) en je zou er dus best afstand van kunnen doen. Of je hebt ze niet gelezen en realiseert je dat je er nooit meer tijd voor zult hebben om ze te lezen, dus ook voor deze boeken geldt: ze zouden weg kunnen.
Want zelfs de titels op de boeken spiegelen onze voorkeuren, interesses, ontwikkeling, de wegen die we niet zijn ingeslagen. Ze herinneren ons aan de vrienden en kennissen van wie we de boeken hebben gekregen (koraal). Voor degenen die zelfs hun schoolboeken en kinderboeken hebben bewaard, zijn ze een soort poëziealbum, waarin zij zich als de kinderen die zij waren, terugvinden
En toch zijn er velen die geleerd hebben om boeken weg te doen. Niet zelden door verhuizingen. Een vriend schreef het zelfs over al zijn huisraad, die tijdelijk opgeslagen staat, tussen het verlaten van het vorige huis en het betrekken van het volgende. „95% van onze spullen staan opgeslagen. Ik mis NIETS ervan.” Om me heen kijkend, bedolven onder de boeken, denkend aan de vier tot vijfduizend boeken van Bentsion moest ik er erg om lachen.
Ik werd ooit gechadchend (gekoppeld) aan een aardige man - Moldaviet. Toen ik hem opzocht om nader met hem kennis te maken, vroeg ik welke boeken hij las. Hij wees naar een minuscuul kastje bovenaan de trap en verklaarde dat hij van plan was die boeken na zijn pensioen te gaan lezen
Liever bedolven onder de boeken dan een liefdesrelatie met iemand voor wie boeken de functie hebben van de spreekwoordelijke geraniums waar je als bejaarde geacht wordt achter te zitten. Even twee maanden geen joodse feesten meer. Tijd zat om boeken te lezen en/of weg te doen. Dat is helemaal heerlijk.
In alle decennia dat ik hem ken, heb ik hem nooit gevraagd hoe hij dat eigenlijk doet. Danburiet. Gaat hij er in de maand elloel elke dag een half uurtje voor zitten? Legt hij een blocnote naast zijn bed, zodat hij kan opschrijven wat hem zoal over het leven van afgelopen jaar te binnen schiet als hij even wakker wordt? Werkt hij een vragenlijst af, die hij voor zichzelf heeft gesteld? Maakt hij door het hele jaar heen aantekeningen over wat hij ‘goed’ heeft gedaan, en wat ‘fout’? Is hij streng voor zichzelf, of juist toegeeflijk? Heeft hij zichzelf door deze jaarlijkse oefening beter leren kennen in de loop der tijd? Is hij milder over zichzelf gestemd, of wordt hij steeds geïrriteerder over zichzelf omdat hij steeds maar dezelfde fouten maakt? Denkt hij dat de Eeuwige meeleest met zijn zielsrekening? Wordt de rekening ieder jaar korter, of juist langer? Ziet hij zo langzamerhand patronen in zijn gedrag: onhebbelijk als hij moe is, snauwend naar een willekeurig iemand als hij net kritiek heeft moeten incasseren, goedgeefs als hij met een compliment over de bol is gestreeld, vergevingsgezind na goede seks, veroordelend als hij veel heeft moeten uitgeven aan een reparatie, kwaad als iemand zijn lesrooster in de war heeft geschopt, aardig als het weer niet te warm en niet te koud is? Ik zou mijn vriend willen vragen of hij bijhoudt aan wie hij vergiffenis moet vragen, of dat hij alleen vergiffenis vraagt aan degenen die hem tijdens het opmaken van de rekening van zijn ziel te binnen schieten? Hebben al die exercities om mijn fouten onder ogen te zien en al die pogingen om het goed te maken met anderen, iets uitgehaald? Het enige dat ik weet is dat ik in ieder geval de eerste uren nadat Jom Kippoer is afgelopen lichtheid en opgeruimdheid ervaar
De gebeden die wonderschoon worden gezongen of in een eindeloze litanie worden opgedreund vormen het water waarin je wordt ondergedompeld om er iets meer ‘nieuw’ uit te komen. ‘Nieuw’ voor het komende jaar. Het kan nog altijd in dood eindigen. Maar dat merken we dan wel. Sommigen weten trouwens al dat het komende jaar geen volledig jaar voor hen wordt.
Lichtheid en opgeruimdheid, dat wens ik iedereen toe. Sjana towa oemetoeka. Pyriet: goud van de dwaas of bron van energie?. Een goed vasten, en een goed aanbijten. Moge dat de wens van de Eeuwige zijn. @ Rabbijn Tamarah Benima Aan het einde van een choepa wordt een glas gebroken. Het is het moment dat alle spanning die er was zich ontlaadt als iedereen uitbarst in ‘mazzal tov’
Ik zie de kwetsbaarheid van al het geschapene erin weerspiegelt. Om iets te maken – een glas, een vel papier, een relatie – kost tijd en aandacht. Er zijn veel vaardigheden voor nodig en het verlangen iets te maken. Om iets kapot te maken – een glas, een vel papier, een relatie – kost minder dan geen tijd en nauwelijks energie.
Een korte ruk aan een paper en er zit een scheur in. Een enkel woord, een enkele blik, een verkeerde beweging en het hart kan in duizend stukken vallen. Geneeskrachtige mineralen in de oudheid. Om iets te herstellen – een glas, een vel papier, een relatie – kost oneindig veel tijd, energie en vaardigheden, en bijna nooit is herstel daadwerkelijk mogelijk
Dat dingen en mensen kapot gaan, is onvermijdelijk. Je kunt niet altijd voorkomen dat je geraakt wordt op de verkeerde manier, hoewel dat niet de bedoeling was. Je kunt niet altijd voorkomen dat oude trauma’s opspelen en jouw reactie heftiger maken dan bedoeld. Je kunt niet altijd voorkomen dat iets wat wordt gezegd, wordt misverstaan.
Dat is waar de maand elloel over gaat: repareren. Als voorbereiding voor de Hoge Feestdagen. Eigenlijk is de reparatie een dagelijkse opdracht. Fossielen als symbool van transformatie. Immers, in het avondgebed zeg je vóór het Sjema: „Hierbij vergeef ik eenieder die mij boos heeft gemaakt of mij heeft geïrriteerd, die mij schade heeft berokkend, hetzij lichamelijk, hetzij financieel, die mijn eer en goede naam heeft geschaad, of op enigerlei andere wijze mij heeft benadeeld, met geweld of moedwillig, per vergissing of met opzet, met woorden en met daden
Ja, we hebben krassen op de ziel gekregen die dag, misschien zijn we zelfs bestolen, of materieel op achterstand gezet – en toch geeft de joodse traditie aan dat we moeten ‘loslaten’ - De werking van granaat. Met dat ‘loslaten’ worden we al een halve eeuw om de oren geslagen door allen die de Oosterse spirituele tradities hebben verwesterd
Al zijn ‘loslaten’ en ‘vergeven’ geen identieke processen, maar wel bijna - Rode healer. In de aanloop naar de Hoge Feestdagen zijn we er vooral op gericht om een stap te doen naar de ander: een brief schrijven en vergiffenis vragen, een gesprek aangaan en vergiffenis vragen, of een gesprek toestaan zodat de ander vergiffenis kan vragen
Maar dat je ook zelf, iedere dag, aan het opschonen van emotionele rommel kunt doen, dat krijgt minder aandacht. Terwijl dat toch – naast het ‘Moda ani’ ‘s ochtends en ‘Sjema’ ’s ochtends en ‘s avonds, het aansteken van de kaarsen op Sjabbat en al die andere mitswot en minhagiem (gebruiken) – ook een discipline is die ons door het leven helpt.
Net nu iedereen terugkeert naar een ‘nieuw normaal’ dat verre van normaal is, komt er met Tisja be’Av een enorme dip - Edelstenen in de mythologie. We omarmen vrienden en/of ouders en/of (klein)kinderen weer – voorzichtig, voorzichtig -, hoeven geen mondkapje meer op (althans… voorlopig, voorlopig), en dan midden in de maand die treurdag. In het hart van het universum, in Jeruzalem, is een mes gestoken
Ze worden verwond door hun medemensen – soms expres, meestal uit onmacht of onnadenkendheid – en hun wonden kunnen genezen. Maar ze zullen nooit meer niet-verwond-geweest zijn, nooit meer ongeschonden. Het geldt voor steden en regio’s, het geldt voor mensen, en het geldt ook voor volkeren. De Oekraïners zullen nooit meer een geschiedenis hebben zonder de door Stalin georganiseerde hongersnood, de Zuidafrikanen zullen nooit meer een geschiedenis hebben zonder Apartheid, de Noord-Amerikanen zullen nooit meer een geschiedenis hebben zonder de genocide op de Indianen.
Op Tisja be’Av staan we daarbij stil. Er schuilt echter ook een gevaar in die focus op de rampen die het joodse volk al duizenden jaren treffen (Edelstenen en chakraheling). Het gevaar dat verschrikkelijke gebeurtenissen uit verschillende eeuwen en verschillende regio’s als kralen aan een ketting van prikkeldraad worden geregen. En op die manier de decennia, soms zelfs eeuwen dat joden eenvoudigweg samenleefden met de volkeren temidden waarvan zij woonden, aan het gezicht onttrekken
Die geschiedenis was niet, benadrukte Baron, een aaneenrijging van Jodenhaat en vervolgingen, van uitsluiting en verdrijving - De helende kracht van barnsteen. Ik zeg het hem na: er is zo ontzettend veel meer in de joodse geschiedenis! Misschien hebben de rabbijnen die Tisja be’Av hebben ingesteld het gevaar van de versimpeling gezien, eeuwen voordat Salo Baron het verwoordde
Net zoals een jood iedere dag kan treuren over de verschrikkingen die het joodse volk heeft ervaren, is er één dag per jaar – Tisja be’Av – waarop treuren hét thema is, dé opdracht (Fossielen en verbinding met de aarde). Tegenwoordig zijn daar de herdenking van de bevrijding van Auschwitz, Jom HaSjoa en de herdenking van de Kristalnacht bijgekomen
Navigation
Latest Posts
Fossielen En Bescherming
De Alchemistische Kracht Van Mineralen
Hoe Kristallen Ontstaan In De Natuur